به گزارش خبرنگار بلاغ،پس از طی 30کیلومتری از شهر زیرآب،به گردنه مرتفعی می رسیم ازاین جا به بعد ارتفاعات جنگلی جای خود را به بوته ها و چمنزارهای زیبا می دهد.
چندکیلومتری که درامتداد این چمن زارها به جلو برویم به یک منطقه وسیع و گسترده، بدون پوشش بوته ای،مانند شبه جزیره ای که ازسه طرف به پرتگاه های عمیق مشرف است می رسیم.
درحاشیه پرتگاه ردپایی ازخندق هایی با دیوارهایی عظیم به چشم می خورد که بی شک درگذشته قلعه ای وسیع وبا ارزش بوده که برج مشهورلاجیم را درمیان آن بنا کرده بودند.
ستیغ آفتاب بر بنای مخروطی شکل،عظمت این برج را دو چندان کرده است.بنای آجری،آنچنان قرص ومحکم پا در ره خاک دارد نه آنچنان که گویی سالیان است که ازعمرخشت خشت آن می گذرد.
گنبدی مخروطی شکل که از داخل به حالت مدور تغییر شکل یافته،ورودی اش درسمت شرق است وپایه های آن به وسیله یک ردیف طاق نمای زیبا تزئین شده که هنرایرانیان راپس ازسال ها نمایان می سازد،هنری که سال ها با باد وباران دست و پنجه نرم کرد تا بماند،تا پا برجا بماند وبگوید هنرنزد ایرانیان است وبس!
بگوید چرخ دنده های عصرجدید چه پاسخی دارد در برابر دستان ماهر یک استاد کار ایرانی که با ذوق و هنرخود اثری برجای می گذارد که پس ازقرن ها انسان هنوز در شگفت می ماند و انگشت به دهان فقط نظاره می کند.
درکمربند زیرگنبد،دوکتیبه به خط کوفی و پهلوی بر روی هم قرارگرفته،این دوکتیبه به شکل زیبایی با آجرهایی تراش خورده در زمینه ای ازگچ سفید نصب شده اند.
روستاییان به این برج امامزاده عبدالله می گویند اما گویا این مقبرۀ اسپهبد"شهریارباوندی" است. بر روی کتیبه باخط کوفی نام کیااسماعیل ابوالفارس شهریارابن عباس به چشم می خورد حال مشخص نیست این ابوالفارس چه کسی است ودرمیان بزرگان باوندی دارای چه مقامی بوده که نامش برسرکتیبه این برج حک شده است؟
منبع خبر : بلاغ
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری ، سیف الله فرزانه در حاشیه کارگروه گردشگری مازندران در جمع خبرنگاران اظهار کرد: مستند نگاری 2 هزار و800 اثر فرهنگی در مازندران انجام شده که از این میزان دو هزار و 500 اثر شناسایی شده است.
وی با بیان اینکه تاکنون 635 اثر مازندران در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، تصریح کرد: بناها، تپه های تاریخی از مهم ترین آثار فرهنگی مازندران است.
فرزانه با بیان اینکه 251 اثر در مازندران از سال 85 تاکنون شناسنامه دریافت کردند، گفت: پرونده لاجیم و رسکت برای ثبت در فهرست آثار جهانی در حال آماده سازی است.
وی بیان کرد: ثبت باغ 30 هکتاری رامسر، مسجد فرح آبادساری در کنار برج لاجیم و رسکت از دیگر شاخص های میراث فرهنگی مازندران است.
فرزانه با اشاره به اینکه عباس آباد بهشهر در فهرست آثار جهانی ثبت شده است، تاکید کرد: دماوند به عنوان نخستین اثر در لیست آثار ملی به ثبت رسید و پس از آن 11 اثر دیگر ثبت شد.
وی بیان کرد: استخر پشت نکا، چشمه سورت ساری ، پلور آمل و دریاچه ولشت از دیگر آثار میراث فرهنگی مازندران است.
تصاویری از برج لاجیم که در زمان های مختلف گرفته شده .
***برج لاجیم در سال 1354***
***نمایی دیگر از برج لاجیم در سال 1354***
*** تصویری قدیمی از برج لاجیم (تاریخ دقیق نامعلوم)***
***برج لاجیم حدودا 8سال پیش***
***برج لاجیم در زمستان 1388***
*** برج لاجیم در تابستان سال 1388***
***برج لاجیم در تابستان 1391 ***
*** برج لاجیم در زمستان 1391 ***
تهیه و تنظیم : محسن سرتاره
متن بالا بخشی از صحبت های مهندس سعید سلیمانی (کارشناس مرمت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مازندران و مدیر پروژه بزرگ ملی آرامگاه‌های رسکت و لاجیم)درپاسخ به اعتراض مردم رسکت نسبت به نحوه مرمت برج رسکت است،
اگه این مسئله صحت داشته باشه،واقعا نمیدونم الان چی باید گفت؟!
· برج لاجیم :
برج لاجیم در روستای لاجیم از دهستان کسیلیان شهرستان سوادکوه واقع شده است . واژه ی لاجیم « سرزمین وجایی را نشان می دهد که در میان مرداب یا جای آبگیری واقع شده است ، ... اما معنی خاص کلمه،(کاسه ی بزرگ گلی است) که با شکل وساختمان ظاهری کوه مخروطی تطابق دارد.» (١)
آندره گدار باستان شناس فرانسوی با اطلاعاتی که از دو زمین شناس سوئیسی در مورد امام زاده عبدالله روستای لاجیم به دست آورده بود ، برای مطالعه برج وکتیبه های کوفی و پهلوی آن به سال 1933 م به لاجیم رفت . او نخستین شرق شناس غربی است که این برج را مورد بازدید و مطالعه قرار داده است . او در مورد لاجیم می نویسد : « لاجیم درسوادکوه و شرق جادة فیروزکوه به شاهی ( امروزه قائم شهر و در گذشته علی آباد) قرار دارد . از زیرآب به لاجیم که در شمال شرقی آن است برای پیاده تقریباً شش ساعت راه است . محلی است بسیار جذاب . به نظر می رسد که باید مرتباً صعود کرد . از گردنه ای مرتفع می گذریم وکمی بعد ناگهان در زیر پای خود ، اقیانوسی از سبزی و خرمی با نوعی شبه جزیره روبرو می شویم سخت وصعب العبور که از سه طرف برسه آبراهه مشرف است . برقلة این محل برجی زیبا و تنها ، در کنار دسته ای از درختان به پاسداری ایستاده است ، این برج یادآور چه واقعة تاریخی است ؟ چه چیزی پیش رو داریم ؟ در حقیقت این شبه جزیره با پرتگاههای عمیق خود قلعه مستحکمی می نماید و پس از معاینة محل معلوم می شود که در واقع چنین بوده است .»(٢)
به ادامه مطلب توجه کنید
آندره گدار در سال 1933 میلادی به ایران آمده و درباره ابنیه باستانی این کشور مطالبی تهیه و در هشت جلد منتشر کرد و از آن جمله در جلد اول کتاب خود ضمن انتشار عکس گنبد لاجیم و رسگت تحقیقات خود را در چند صفحه بدین شرح منتشر کرد :
در پائیز سا ل 1931 دو زمین شناس سویسی ، آقایان ارنی و با گسدورف که از سفر مطالعاتی در کوهستانهای مازندران بازگشته بودند عکسها و کروکیهائی راکه از بنایی مشهور به امامزاده عبداللّه تهیه کرده بودند در اختیار من گذاشتند 0 این بنا در تزدیکی قریه ای به نام لاجیم قرار دارد 0 عکسها و کروکیهای یاد شده نشان میداد که این بنای ناشناخته برج مقبره ای است نظیر برج رادکان غربی که ظاهرا ً به همان تاریخ تعلق دارد 0 قسمت فوقانی برج مزین به دو کتیبۀ مدور و مطبق اسـت که یکی بخّط کـوفی و دیگری بخّط پهلوی است 0 این عکسها فقط بخشی از متن کتیبه ها را نشان می دادند از این رو برآن شدم که به محل بروم و آنها را کامل کنم 0 در ماه مه سال 1933 بعد از دو کوشش ناموفق به تحقّق این مهم نایل آمدم و توانستم به لاجیم برسم و عکسها و طرحهای ضمیمه این سطور را تهیه کنم 0
لاجیم در سواد کوه و شرق جاده ۀ فیروز کوه به شاهی ( امروزه قائم شهر و در گذشته علی آباد ) قرار دارد0 از زیر آب به لاجیم که در شمال شرقی آن است برای پیاده تقریبا ً شش ساعت راه است 0 محلی است بسیار جذاب ، به نظر می رسد که باید مرتبا ً صعود کرد 0 از گردنه ای مرتفع می گذریم و کمی بعد ناگهان در زیر پای خود ، در اقیانوسی از سبزی و خرّمی با نوعی شبه جزیره روبرو می شویم ْلخت و صعب العبور که از سه طرف برسه آبراهه مشرف است 0 بر قلّۀ این محل برجی زیبـا و تنها ، در کنـار دسته ای از درختان به پاسـداری ایستاده است 0 این برج یـادآور چه واقعۀ تاریخی است ؟ چه چیزی پیش رو داریم ؟ در حقیقت این شبه جـزیـره با پرتگاه های عمیق خود قلعۀ مستحکمی می نماید و پس از معاینۀ محل معلوم می شود که در واقع چنین بوده اسـت هنوز چند خانواده در آ ن جـا سکـونت دارند ولی نـام محل یعنی لاجیم که یادآور هیچ خاطره ای نیست چیزی به اطلاعات ما نمی افزاید 0 میزبان ما ا فلاطون نامیده می شود 0 او یک هیزم شکن است ، مردی است خشن که داستانهایی جـذاب و عجیب می گوید و بطـوریکه خودم دیدم با خونسردی و تنها با یک تبر به شکار پلنگ می پردازد 0 او از قلعه ای که در آن زندگی می کند هیچ نمی داند ، حتی نمی داند که آنجا یک قلعـه بوده است 0 به عقیـدۀ او برج ، مقبرۀ امـامزاده عبداللّـه است که خدا می داند در چه زمانی می زیسته ،به هر حال آنچه مسلّم است این است که او مرد مقدّسی بوده چرا که پدر بزرگش چنین حکایت کرده است 0 روزی گبرها قصد خراب کردن بنا را کردند و از پایین بنا جایی که هنوز آثار مرمت آن دیده می شود ـ شروع به تخریب کردند 0 نزدیک ظهر برای استراحت به زیر یکی از درختان مجاور رفتند ولی زمین دهان باز کرد و آنها را بلعید ! و بیش از این چیزی نمی دانست 0 با این همه چند سال پیش که سقف بنای امامزاده احتیاج به تعمیرات پیدا کرده بود ، ساکنین محل آجرهای مورد نیاز را از محلی که افلاطون به من نشان داد به دست آوردند 0 در آنجـا ، در لبۀ پرتگـاه خنـدقـی بود با دیواره های کاملا ً عمودی که حاکی از محل وجود یک دیوار قطور بود 0 این دیوار که از آن برای تعمیر بنا هر چه لازم بوده برداشته اند به برج بسیار بزرگ مدوّری متّصل می شده که با توجه به عظمت تپه ای که برآن قرار گرفته بی شک ساختمان اصلی قلعه بوده است 0 افلاطون به ما گفت که این یک دیوار قدیمی است از روی پشته خاکی که بقایای دیوار را پوشانده معلوم بود که دیوار تا ورای تپه ادامه داشته و شبه جزیره را دور می زده است 0 در داخل این محوطه جا ، جا تلهایی از خاک وجود داشته که ثابت می کرد قلعه در حقیقت شهری بوده با برج و با روی مستحکم 0 اگر اشتباه نکنیم این شهر در قلب جنگل و بدور از راهها و اجتماعات شهری پناهگاه یک یاغی و یا جایگاه امن امیری مخلوع بوده که در انتظار فرصت مناسب به سر می برده است 0 برج که احتمالاً مدفن این یاغی یا امیر است عمارتی است مدوّر که از داخل سقفی گنبدی و از خارج بامی بشکل مخروط دارد ، یعنی بگونۀ معمـاری بسیار رایج که در صفحات شمالی ایران مدتهای مدید معمول بوده است .
برج با آجرهای تراشیده ساخته شده 0 محیط آن در پایۀ 80/26 متر و قطر شبستان داخلی 47/5 متر است . از دری به پهنای 12/1 متر که در سمت شرق قرار گرفته می توان داخل بنا شد 0 قسمت فوقانی بنا با صفی از طاقکهای کوچک بشکل کنگره آذین شده است ، در زیر این طاقکها دو کتیبه ای که اشاره شد قرار گرفته اند 0 کتیبه ها با آجر تراشیده و برنگ قرمز بر زمینۀ گچ سفید خود نمایی می کنند0 مفاد کتیبه ای که بخط پهلوی نوشته شده هنوز کشف نشده است 0 کتیبۀ کوفی که بجز قسمت غربی آن ـ که سایش درختان مجاوربه بخشی از آن صدمه زده ـ بقیّه کاملاً سالم مانده و بخوبی می توان خواند ، نام و القاب کسی را که مقبره برای او ساخته شده در اختیار ما می گذارد
خبرگزاری فارس: برج تاریخی لاجیم سوادکوه به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی مازندران به شمار می‌رود که اکنون مورد بی توجهی مسئولان حفظ آثار باستانی قرار گرفته است.
خبرگزاری فارس: دهیار روستای لاجیم شهرستان سوادکوه از دستبرد کتیبه‌های تاریخی برج تاریخی لاجیم خبر داد.
موقعیت و تاریخچه
روستای لاجیم از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه، با مختصات جغرافیایی 53 درجه و 7 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 16 دقیقه عرض شمالی، در 30 کیلومتری شمال شرقی پل سفید و 35 کیلومتری جنوب شرقی ساری قرار دارد. این روستا، از شمال به جنگل و روستاهای ورکی، آقمشه و آمره، از شرق به جنگلهای آچو، منطقه دودانگه و قارن سرا، از جنوب به جنگل و روستاهای اتو و پیر نعیم و از غرب به روستاهای ولیلا و سوخته سرا محدود میشود. روستای لاجیم، از سطح دریا 760 متر ارتفاع دارد و تحت تأثیر اقلیم معتدل کوهستانی، تابستانهای معدل و زمستانهای سرد دارد. میانگین بارندگی سالیانه آن 1109 میلیمتر گزارش شده است. رودخانه کسلیان در غرب آبادی جریان دارد. آثار باقی ماندة گورستان گبری در تپههای اطراف و برج تاریخی لاجیم از آثار دوره آل زیار، نشانگر قدمت تاریخی روستاست. تاریخ استقرار این روستا، به پیش از قرنهای چهارم و پنجم هجری قمری می‌رسد. مردم روستای لاجیم به زبان مازندرانی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. الگوی معیشت و سکونت براساس نتایج سرشماری سال 1375، روستای لاجیم 605 نفر جمعیت داشته است که در سال 1385 به 700 نفر افزایش یافته است. درآمد اکثر مردم روستای لاجیم، از فعالیتهای زراعی، دامداری و نیز تولید صنایع دستی تأمین میشود. مهم‌ترین محصولات زراعی آن شامل برنج، گندم، جو و سیبزمینی است. دامداری به طور سنتی در روستا متداول است و پرورش طیور خانگی نیز رواج دارد. آلوچه و سیب از تولیدات باغی روستاست.
صنایع دستی روستا شامل جاجیم، جوراب، حوله، پتو، لاک تراشی، چرمسازی، آهنگری و نجاری است. گروهی از مردم در کارخانه چوببری تراورس و در واحد تولید گل و گیاه زینتی و جنگلی داخل روستا اشتغال دارند. روستای لاجیم، با بافت مسکونی متمرکز، در میان جنگلهای انبوه و کوههای سر به فلک کشیده البرز استقرار یافته است. هسته اولیه روستا در پایین محله و در اطراف مسجد و برج شکل گرفته است. بافت قدیمی روستا که معماری سنتی خاصی دارد، در میان جنگلهای انبوه از دیدهها پنهان است. دیوارهای گلی، کف کرسی سنگی، سقف شیروانی، ایوانهای بزرگ و اتاقهای تو در تو، از ویژگیهای معماری روستاست. شکل خانه و کاربری فضاهای درونی آن از نوع فعالیت و معیشت ساکنین آن تأثیر پذیرفته است. خانههای جدید به سبک معماری خانههای قدیمی ساخته می‌شوند، ولی در ساخت آنها از مصالح جدید و مقاومتر استفاده میشود.
جاذبههای گردشگری
استقرار روستا بر دامنه کوه و در میان جنگل موجب بازتاب زیباییهای منحصر به فرد طبیعی شده است. ارتفاعات اطراف روستا، با جنگلهای متراکم و زیبا پوشیده شده است. قیاس کوه در شمال، پاتاق کوه در غرب، آچوکوه و کیجا قلعه در شرق، اروگاء و گرد غول در جنوب، روستای لاجیم را چون حصاری در بر گرفتهاند. رودخانه لاجیم یا کسلیان، از سرشاخههای رود تجن، از کوههای سامان سرچشمه می‌گیرد. مردم روستا، آب رودخانه را با نهربندی (معروف به هندازی) به سمت مزارع هدایت کردهاند. حواشی رودخانه به خصوص در نیمه اول سال، پذیرای گردشگران بیشماری است که برای بهرهگیری از طبیعت روستا به سوی آن جذب می‌شوند. چشمه چرچری در داخل روستا قرار دارد و ضمن تأمین آب آشامیدنی بر طراوت و زیبایی روستا میافزاید. برج تاریخی لاجیم، از زیباترین آثار تاریخی بسیار ارزشمندی است، که بر سر گردنهای مرتفع استقرار یافته و از سه طرف به پرتگاههای عمیقی اشراف دارد. در گذشته، در کنار پرتگاهها، خندقی با دیوارهای عظیم وجود داشته است که احتمالاً قلعهای وسیع را در بر میگرفته است و برج لاجیم در مرکز آن قرار داشته است. این اثر باستانی در زمان حکومت آل زیار بر طبرستان، در فاصله سالهای 316 تا 443 هـ . ق ساخته شده است. مصالح به کار رفته در آن شامل آجر، ملاط و ساروج است.
نمای بیرونی برج، بدنهای مدور با گنبدی مخروطی و ساده است و پایه گنبد به وسیله یک ردیف طاق نما تزیین شده است. در کمربند زیر گنبد، دو کتیبه به خط کوفی و پهلوی ساسانی وجود دارد. کتیبهها به شکل زیبایی با آجرهای تراش خورده بر زمینه گچ نصب شدهاند. بر روی کتیبه، اسم صاحب بنا کیا اسماعیل ابوالفوارس شهریار عباس آل باوند و تاریخ 413 هـ . ق حک شده است. اهمیت برج لاجیم مانند برج رسکت، به دلیل کتیبه پهلوی در کنار کتیبه کوفی است که از نشانههای توجه حکمرانان شمال ایران (قرن 5 هـ . ق) به خط و زبان پهلوی بوده است. این برج برای مردم روستا مکان مقدسی است. مردم روستای لاجیم همانند سایر ایرانیان در اعیاد ملی و مذهبی نوروز، قربان، فطر، غدیر و میلاد پیامبر (ص) به جشن و سرور و نیایش، در وفات و شهادت ائمه و در ایام محرم به سوگواری میپردازند. از مراسم ویژه این روستا، میتوان به مجمع سری در جشن عروسی، سیزده شو، عید مردگان و آیین 26 عید ماه اشاره کرد. کشتی لوچو از بازی‌های محلی رایج جوانان روستا ست. موسیقی، آوازها و آهنگهای محلی به خصوص در مراسم شادی همراه با سازهای تمبک، سرنا و لَله وا به صدا درمیآید. مردم روستای لاجیم، به آوازهخوانهای محلی، لوطی میگویند. پوشاک مردان روستای لاجیم، شامل کت وشلوار و پوشش زنان نیز، لباسهای معمولی است. اما زنان در برخی مراسم و جشنهای روستا، از لباس محلی استفاده میکنند. صنایع دستی روستای لاجیم مشتمل بر چرمسازی، جوراببافی، جاجیمبافی، آهنگری، پتوبافی، لاک تراشی، نجاری و حولهبافی است. انواع غذاهای محلی و خوشطعم در روستای لاجیم طبخ میشود. کتی خورشت، آش ترش، آش دوغ و بنه بزهآش از غذاهای معروف روستای لاجیم هستند.
دسترسی:
این روستا از طریق شهر ساری و سوادکوه (پل سفید)، با جادهای آسفالت و مناسب قابل دسترسی است.
